بررسی نقش اسلامی‌سازی علوم (با تأکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

هدف: هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی نقش اسلامی‌سازی علوم (با تأکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی است. بر این اساس، چهار پرسش پژوهشی پیرامون منابع معرفت‌شناختی اسلامی‌سازی علوم، نقش اسلامی‌سازی علوم (با تأکید بر منابع معرفت‌شناختی آن) در تحقق تربیت اسلامی، موانع و چالشهای اسلامی‌سازی علوم و ارائة راهکارها و پیشنهادها، مطرح و بررسی شده است.روش: روش انجام پژوهش، توصیفی و تحلیلی بوده است. یافته‌ها: یافته‌ها مبیّن آن است که بین اسلامی‌سازی علوم و تحقق تربیت اسلامی در چهار زمینة مورد بررسی، ارتباط وجود دارد. وحی، عقل، نقل و مشاهدة حسی، به عنوان منابع معرفت‌شناختی در اسلامی‌سازی علوم مطرح می‌شوند. از آنجا که تجربه در اسلام فقط پیرامون یافته‌هایش می‌تواند اظهار نظر کند و فراتر از آن در تیررس توانمندی‌اش نیست، لذا با تجربة مدّ نظر اثبات‌گرایی، متفاوت است. عقل نیز در عین اینکه منبعی مستقل به شمار می‌رود، به محدودیت خود واقف بوده، برای تأیید و شکوفایی‌اش از وحی بهره می‌برد. اسلامی‌سازی علوم از طریق شکوفا کردن عقل و با فراهم کردن زمینة عبودیت و منتهای مقصد انسان؛ یعنی هدایت، در تحقق تربیت اسلامی نقش ایفا می‌کند. نتیجه‌گیری:ترسیم چنین الگویی باعث پرهیز نگاه افراط‌گرایانه و تفریط‌گونه به علم شده، موجب نگرشی عالمانه و محققانه به آن می‌شود. این نگاه اعتدال‌مندانه، علم را از حصار تنگ کلیسای قرون وسطایی و به اصطلاح مترقّیانة پوزیتیویستی و فرا اثبات‌گرایانه بیرون آورده، آن را در جایگاه حقیقی خود که همان مراتبی بودن است، قرار می‌دهد. با احاطه بر دستاوردهای علمی و استفاده از آنها و اجتهاد پویا در منابع غنی اسلامی می‌توان بر چالشهای اسلامی‌سازی علوم فائق آمد.

کلیدواژه‌ها

مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی

دوره 16، شماره 52
پاییز 1391
صفحه 349-372

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار