تحلیل محتوای کیفی آیات قرآن در رابطه با طاغوت و استلزامات تربیتی آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مربی گروه معارف دانشگاه هنر

2 دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه اصفهان.

چکیده

هدف: طاغوت یکی از مفاهیم اصلی در تربیت قرآنی است که کفر نسبت به آن، بر ایمان به خدا مقدّم شده است. از این رو در این پژوهش، با هدف مشخص ساختن مفهوم طاغوت در قرآن و چگونگی موضع‌گیری انسان در رابطه با آن، آیات قرآن بررسی شدند. روش: در این پژوهش با روش تحلیل محتوای کیفی باردن، ابتدا شبکۀ مفهومی طاغوت بیان شده و متناسب با آن، آیاتی به عنوان واحدهای تحلیل مشخص شدند. سپس این آیات در سه مقولۀ بُعد هستی‌شناسی طاغوت، بُعد انسان‌شناسی طاغوت و بُعد ارزش‌شناسی طاغوت، تقسیم‌بندی و تحلیل شدند. یافته‌ها: بر خلاف اینکه در فرهنگ عامه، طاغوت به عنوان مفهومی جامعه‌شناختی مطرح می‌شود؛ قرآن طاغوت را از نگاه هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی و جامعه‌شناسی مورد بحث قرار می‌دهد. نتیجه‌گیری: منشأ طغیان، نفس و خواسته‌های نفسانی است که خود را در آنچه دارد، بی‌‏نیاز از خدا پندارد و در نتیجۀ این استغنا، سرکشی کرده و حدود الهی را زیر پا بگذارد. ولایت طاغوت در مقابل ولایت الهی قرار دارد و می‌تواند پیروان خود را از نور به تاریکی سوق دهد و موجبات گمراهی آنان را فراهم آورد. از این رو، لازم است در تربیت قرآنی ابتدا نسبت انسان با طاغوت، در قالب کفر به آن مشخص شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • امام خمینی، روح‌الله(1385). حکومت اسلامی: ولایت فقیه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • امام خمینی، روح‌الله(1378). کشف الاسرار. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  • ایزوتسو، توشیهیکو(1398). مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن مجید. تهران: فرزان روز.
  • جوادی آملی، عبدالله(1392). شمیم ولایت. قم: اسراء.
  • جوهری، اسماعیل بن حماد(1987 م). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: چاپ احمد عبدالغفور عطار.
  • حائری، محمود؛ سید احمد میرخلیلی و محمد صحرایی اردکانی(1398). «رجوع به طاغوت در منابع تفسیری و روایی و گسترۀ آن». کتاب قیّم، ش 20: 222-199.
  • حائری‌پور، محمدمهدی(1393). «واکاوی جریان نجات مستضعفان در قرآن». پژوهشهای مهدوی، ش 10(3): 27-60.
  • حقی البروسوی، اسماعیل(1117 ق). تفسیر روح البیان. بیروت: دارالفکر.
  • شنقیطی(1345 ق). اضواء البیان فی ایضاح القرآن بالقرآن، ج 1. بیروت: عالم الکتب.
  • طباطبایی، محمدحسین(1370). تفسیر المیزان. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • عسکری، ابوهلال حسن بن عبدالله(1412 ق). الفروق اللغویه، ج ۱. قم: [بی‌نا].
  • فارابی، ابونصر(1995 م) . آرای اهل المدینه الفاضله و مضاداته. تحقیق علی بوملحم. بیروت: دارالمکتبه الهلال.
  • فتاحی زفرقندی، علی و علی بهادری جهرمی(1396). «مردم و حکومت غیر اسلامی؛ سکوت، هجرت، مقابله». فقه حکومتی، ش 4: 50-24.
  • قرائتی، محسن(1383). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
  • مجلسی، محمدباقر(۱۳۸۶ ق)، بحارالانوار. [بی‌جا]: مکتبه الاسلامیه.
  • محمدعلی، میرعلی(1396). «مبارزه با حاکمیت طاغوت در اندیشه و رفتار سیاسی امام خمینی قدس سره». مطالعات انقلاب اسلامی، ش 20: 78-59.
  • مدرسی، محمدتقی(1377). من هدی القرآن. تهران: دار محبی الحسین.
  • مشائی، محمدرضا(1376). «بررسی مفهوم طاغوت در قرآن با توجه به تفاسیر». مجله دانشکده الهیات و معارف مشهد، ش 37: 56-34.
  • نوری طبرسی، میرزا حسین(1368). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: آل البیت لاحیاء التراث.
  • Aristotle (1975). Philosophy of Mind. Edited by Caleb Cohoe. London: Duckworth.
  • Dewey, J. (1916). Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education. New York: Macmillan.
  • Hutchins, R.M. (1953). The University of Utopia. Chicago. The University of Chicago Press.
  • Price, A.W. (2011). Virtue and Reason in Plato and Aristotle. Oxford University Press.
  • Vazquez, P. (2019). O Wise One and You Other Ahuras: The Flawed Application of Monotheism Towards Zoroastrianism. Academia.edu.
  • Farabi, Abu Nasr (1995). Opinions of the people of Al-Madinah Al-Fadhilah and its contradictions. A Research on Al-Mulham. Beirut: Dar Al-Muktabah Al-Hilal. [Translated source]
  • Fattahi Zafarghandi, Ali & Ali Bahadori Jahromi (2017). “Non-Islamic people and government; Silence, migration, confrontation”. Governmental jurisprudence, 4: 24-50. [Translated source]
  • Haeri, Mahmoud; Seyed Ahmad Mirkhalili & Mohammad Sahraei Ardakani (2019). “Refer to Taghut in interpretive and narrative sources and its scope”. The Guardian Book. 20: 199-222. [Translated source]
  • Haeripour, Mohammad Mehdi (2014). “An analysis of the process of saving the oppressed in the Qur'an”. Mahdavi Research. 10(3): 27-60. [Translated source]
  • Haqi al-Bruswi, Ismail (1117 AH). Interpretation of the spirit of expression. Beirut: Dar al-Fikr. [Translated source]
  • Imam Khomeini, Ruhollah (1999). Discover the secrets. Tehran: Imam Khomeini Publishing House. [Translated source]
  • Imam Khomeini, Ruhollah (2006). Islamic government: Velayat-e-Faqih. Tehran: Institute for Organizing and Publishing the Works of Imam Khomeini.
  • Izutsu, Toshihiko (2019). Ethical-religious concepts in the Holy Quran. Tehran: Farzan Rooz. [Translated source]
  • Javadi Amoli, Abdullah (2013). Shamim Province. Qom: Captives. [Translated source]
  • Johari, Ismail Ibn Hammad (1987). Al-Sahah Taj Al-Lingha and Sahah Al-Arabiya. Beirut: Published by Ahmad Abdul Ghafoor Attar. [Translated source]
  • Majlisi, Mohammad Baqir (1386 AH). Bahar al-Anvar. Islamic School. [Translated source]
  • Mashai, Mohammad Reza (1997). “Examining the concept of Taghut in the Qur'an according to the interpretations”. Mashhad Faculty of Theology and Education. 37: 34-56.
  • Modaresi, Mohammad Taghi (1998). From the guidance of the Quran. Tehran: Dar Mohebbi Al-Hussein. [Translated source]
  • Mohammad Ali, Mir Ali (2017). “Fighting against the rule of Taghut in the thought and political behavior of Imam Khomeini”. Studies of the Islamic Revolution, 20: 59-78. [Translated source]
  • Nouri Tabarsi, Mirza Hussein (1989). Mustadrak al-Wasa'il and Mustanbat al-Masa'il. Qom: Al-Bayt Institute (peace be upon them) revival of heritage. [Translated source]
  • Qaraati, Mohsen (2004). Interpretation of light. Tehran: Cultural Center Lessons from the Quran. [Translated source]
  • Shenqiti, (1966). Addition of the statement in explaining the Qur'an with the Qur'an, Vol 1. Beirut: Book World. [Translated source]
  • Tabatabai, Mohammad Hussein (1991). Interpretation of the balance. Tehran: Islamic Library. [Translated source]

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار