بررسی تأثیر آموزش محتوای درس انسان در اسلام بر سلامت معنوی دانشجویان دختر دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری فلسفۀ تعلیم و تربیت. استادیار گروه معارف اسلامی و عمومی، مدرّس دروس معارف. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان

2 دکتری متون قرآنی. استادیار گروه معارف اسلامی و عمومی، مدرّس دروس معارف. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ولی عصر رفسنجان.

چکیده

هدف: این تحقیق به منظور بررسی تأثیرآموزش محتوای درس انسان در اسلام بر سلامت معنوی دانشجویان دختر دانشگاه ولی‌عصر(عج) رفسنجان انجام شد. روش: روش تحقیق، شبه‌آزمایشی بود. برای دسترسی به اهداف، از طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با دو گروه استفاده شد. جامعۀ آماری شامل دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان در نیمسال دوم 400-1399 بود. نمونۀ انتخاب‌شده به پرسشنامۀ سلامت معنوی(SWBS) پاسخ دادند. سپس با در نظر گرفتن نمرۀ بین 97-67(سلامت معنوی متوسط رو به بالا)درآزمون اولیه و با استفاده از روش انتخاب به شیوۀ تصادفی ساده، 40 نفر انتخاب و به دو گروه 20 نفره تقسیم شدند. یک گروه مورد آموزش قرار گرفتند. پس از 16 جلسه آموزش درس انسان در اسلام، مجدداً آزمون گرفته شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در سطح توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته‌ها: بین نتایج پیش‌آزمون و پس‌آزمون به لحاظ میانگین نمرات خرده‌مقیاسهای سلامت معنوی و در نهایت سلامت معنوی، قبل و بعد از آموزش تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه‌گیری: محتوای انتخاب شده از عوامل مؤثر بر تقویت سلامت معنوی نبود و نتوانست تغییر معناداری را در خرده‌مقیاسهای آن ایجاد کند. لذا توصیه می‌شود نسبت به بازبینی محتوا، تغییر شیوۀ آموزش و انجام پژوهش در سایر دانشگاهها اقدام شود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • آرمیده، آرزو؛ مرتضی دارابی‌نیا، فرزانه افخمی‌نیا، علی پهنابی و حسین صیامیان(1396). «بررسی ارتباط بین سلامت معنوی و انگیزۀ پیشرفت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مازندران». دین و سلامت، دورۀ پنجم، ش 2: 57-50.
  • آقاحسینی، شیماسادات؛ آزاد رحمانی، فرحناز عبداله‌زاده و ایرج اسودی کرمانی(1390). «سلامت معنوی بیماران مبتلا به سرطان و عوامل مرتبط با آن». دانشگاه علوم پزشکی قم، سال پنجم، ش 3: 12-7.
  • ایل‌بیگی قلعه‌نی، رضا؛ لیلا الهی امجد و مریم رستمی(1398). «نقش سلامت معنوی و دلبستگی به خدا در پیش‌بینی کیفیت زندگی زنان مطلّقه». روان‌شناسی و دین، سال دوازدهم، ش 2: 96-85.
  • باقری، حسین؛ مهدی صادقی، نیره اسماعیلی و زهرا نعیمی(1395). «ارتباط سلامت معنوی با افسردگی و کیفیت خواب در سالمندان شهرستان شاهرود». سالمندشناسی، دورۀ اول، ش 1: 62-55.
  • خادم، حسین؛ محمد مظفری، احمد یوسفی و بهرامعلی قنبری هاشم‌آباد(1394). «ارتباط سلامت معنوی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد». تاریخ پزشکی، سال هفتم، ش 25: 50-33.
  • خلیفی، طلیعه؛ نعیمه سید فاطمی، مرجان مردانی حموله و حمید حقانی(1397). «بررسی تأثیر آموزش معنویت بر سلامت معنوی دانشجویان پرستاری، مطالعۀ نیمه تجربی». اخلاق و تاریخ پزشکی، دورۀ یازدهم، ش 1: 164-152.
  • خیالی، زهرا؛ سعیده جعفرزاده و مهرنوش آل عصفور(1395). «بررسی میزان سلامت معنوی در دانشجویان پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی فسا». تاریخ پزشکی، سال هشتم، ش 29: 137-119.
  • دهخدا، علی‌اکبر(1377). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران، چ دوم.
  • رحیمی، حمید(1393). «راﺑﻄﺔ ﺑﻴﻦ ﻧﮕﺮش دﻳﻨﻲ و ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺎ رﺿﺎﻳﺖ از زﻧﺪﮔﻲ در داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﭘﺮﺳﺘﺎری داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲﻛﺎﺷﺎن». اﺧﻼق و ﻓﺮﻫﻨﮓ در ﭘﺮﺳﺘﺎری و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ، دورۀ اول، ش 2(2): 9-18.
  • ستوده، مجید و حمیدرضا منیری(1389). «انقلاب اسلامی و احیای کارکردهای دین در عرصۀ جهانی». حضور، ش 74: 102-133.
  • شهبازی راد، افسانه؛ خدامراد مؤمنی و فضل‌الله میر دریکوند(1394). «نقش سلامت معنوی در تبیین کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه در سال تحصیلی 94-1393». اسلام و سلامت، دورۀ دوم، ش 1: 50-45.
  • صفری جعفرلو، حمیدرضا؛ مهدی بشیری و محمدعلی رحمانیان کوشکی(1399). «تأثیر سلامت معنوی بر منش ورزشی دانشجویان ورزشکار با تأکید بر نقش میانجی پرخاشگری». مطالعات روان‌شناسی ورزشی، دورۀ نهم، ش 33: 88-65.
  • عبادی، بی‌بی نجمه؛ محمدعلی حسینی، ابوالفضل ره‌گوی، مسعود فلاحی خشکناب و اکبر بیگلریان(1395). «رابطۀ سلامت معنوی با شادکامی در دانشجویان پرستاری». آموزش پرستاری، دورۀ پنجم، ش 5(پیاپی 19): 23-30.
  • عباسی، محمد؛ عابدین درویش‌پور و لیلا منصوری(1397). «سلامت معنوی؛ تعدیل‌کنندۀ رابطۀ بین انزوای اجتماعی و بهزیستی ذهنی دانشجویان دختر». پژوهشنامۀ اسلامی زنان و خانواده، سال ششم، ش 11: 28-9.
  • عزیزی، فریدون و همکاران(1393). سلامت معنوی؛ چیستی، چرایی و چگونگی. تهران: حقوقی.
  • علم‌الهدی، سید محمدحسن(1398). «سلامت و بیماری معنوی انسان از نظر قرآن». مطالعات اسلامی در حوزۀ سلامت، دورۀ سوم، ش 1: 12-1.
  • عمیدی، علی(1378). نظریۀ نمونه‌گیری و کاربردهای آن، جلد اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
  • فیروزی، رضا(1394). «آسیب‌شناسی دروس و جایگاه استادان معارف اسلامی با توجه به دیدگاههای دانشجویان علوم پزشکی ارومیه در دوره‌های دکتری حرفه‌ای». مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش 2: 172-151.
  • کرمی، محمد و عبدالحمید رحمانی(1399). «عوامل و موانع سلامت معنوی از منظر علامه جوادی آملی». اخلاق وحیانی، سال هشتم، ش 2(پیاپی 18): 5-36.
  • معارف، مجید(1396). «عوامل دستیابی به سلامت معنوی از منظر قرآن و حدیث». بصیرت و تربیت اسلامی، سال چهاردهم، ش 41: 12-10.
  • مصباح، مجتبی؛ جواد مصلحی، رضا مهکام و محمدرضا جهانگیرزاده(1392). سلامت معنوی از دیدگاه اسلام. تهران: حقوقی.
  • مصلحی، جواد(1398). «سلامت معنوی؛ رویکردی مبتنی بر آموزه‌های اسلامی». تحقیقات بنیادین علوم انسانی، دورۀ پنجم، ش 4(پیاپی 17): 65-91.
  • وهابی، بشری؛ احمد وهابی، فایق یوسفی، مهناز صیادی و دائم روشنی(1397). «بررسی ارتباط سلامت معنوی و شادکامی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی کردستان و عوامل مرتبط با آن». روان‌شناسی و روان‌پزشکی شناخت، سال پنجم، ش 2: 93-103.
  • Darvyri, P. (2014). “The Spiritual Well-Being Scale (SWBS) in Greek Population of Attica”. Journal of Psychology, 5: 1575-1582. http://dx.doi.org/10.4236/psych.2014.513168.
  • Fisher, J. (1998). Spiritual health: its nature and place in the school curriculum. PhD Thesis. University of Melbourne.
  • Haber, J.R.; T. Jacob & D.J. Spangler (2007). “Dimensions of religion/spirituality and relevance to health research”. The International Journal for the Psychology of Religion, 17(4): 265-288.
  • Jorna, M.; K. Ball & J. Salmon (2006). “Effects of a holistic health program on women’s physical activity and mental and spiritual health”. Journal of Science and Medicine in Sport, 9(5): 395-401.
  • Michaelson, V.; F. Brooks, I. Jirásek, J. Inchley, R. Whitehead, N. King ... & W. Pickett (2016). “Developmental patterns of adolescent spiritual health in six countries”. SSM-Population Health, 2: 294-303.
  • Mueller, P.S.; D.J. Plevak & T.A. Rummans (2001). “Religious involvement, spirituality, and medicine: implications for clinical practice”. Journal of Mayo Clinic Proceedings, 76(12):1225-1235.
  • Osman, J. & R. Russell (1979). “The Spiritual Aspects of Health”. J. School Health, 49: 359-366.
  • Paloutzian, R.F. & C.W. Ellison (1982). “Loneliness, Spiritual Well-Being and the Quality of Life”. In: L.A. Peplau & D. Perlman (Eds.). Loneliness: A Sourcebook of Current Theory, Research and Therapy (224-236). New York: John Wiley & Sons.
  • Pargament, K.I. (2007). Spirituality integrated psychotherapy. New York: Guilford Press.
  • Tacedy, D.G. (2003). The spirituality revolution: the emergence of contemporary spirituality. Australia: Harper Collins Publishers.
  • Yang, K.P. & X.Y. Mao (2007). “A study of nurses 'spiritual intelligence: a cross sectional questionnaire survey”. Int. J. Nurs. Stud. (IJNS), 44(6): 999-1010.
  • Abbasi, Mohammad; Abedin Darvishpour & Leila Mansouri (2018). “Spiritual wellbeing; moderator of the relationship between social isolation and mental well-being of female students”. Islamic Journal of Women and Family, The Sixth Year, No.11: 9-28.
  • Agha Hosseini, Shima Sadat; Azad Rahmani, Farahnaz Abdollah Zadeh & Iraj Asoudi Kermani (2011). “Spiritual wellbeing of cancer patients and related factors”. Journal of Qom University of Medical Sciences, Fifth Year, No. 3: 7-12.
  • Alam al-Huda, Seyyed Muhammad Hassan (2019). “Human spiritual wellbeing and illness according to the Qur'an”. Journal of Islamic Studies on Health, Vol. 3, No. 1: 1-12.
  • Amidi, Ali (1999). Sampling theory and its applications. Vol. 1. Tehran: University Publishing Center.
  • Armideh, Arezoo; Morteza Darabinia, Farzaneh Afkhaminia, Ali Pahnabi & Hossein Siamian (2017). “Study of the relationship between spiritual wellbeing and achievement motivation in students of Mazandaran University of Medical Sciences”. Quarterly Journal of Religion and Health, Vol. 5. No. 2: 50-57.
  • Azizi, Fereydoun & et al. (2014). Spiritual wellbeing, what, why and how. Tehran: Hoghoughi Publications.
  • Bagheri, Hossein; Mehdi Sadeghi. Nayereh Ismaili & Zahra Naeemi (2016). “The relationship between spiritual wellbeing, depression and sleep quality in the older people of Shahroud”. Journal of Gerontology, Vol. 1. No. 1: 55-62.
  • Dehkhoda, Ali Akbar (1998). Dehkhoda dictionary. Second edition. Tehran: University of Tehran Press.
  • Ebadi, Bibi Najmeh; Mohammad Ali Hosseini, Abolfazl Rahgavi, Masoud Fallahi Khoshknab & Akbar Biglerian (2016). “The relationship between spiritual wellbeing and happiness in nursing students”. Journal of Nursing Education, Vol. 5. No. 5(19 in a row): 23-30.
  • El Beigi Ghaleh Ney, Reza; Leila Elahi Amjad & Maryam Rostami (2019). “The role of spiritual wellbeing and attachment to God in predicting the quality of life of divorced women”. Journal of Psychology and Religion, Twelfth Year, No. 2: 85-96.
  • Firoozi, Reza (2015). “Pathology of courses and the position of professors of Islamic teachings according to the views of PhD students of Urmia University of Medical Sciences”. Quarterly Journal of Epistemological Studies at Islamic University, 2: 151-172.
  • Karami, Mohammad & Abdulhamid Rahmani (2020). “Factors and obstacles to spiritual wellbeing from the perspective of Allameh Javadi Amoli”. Journal of Revelation Ethics, Year 8, No. 2(18): 5-36.
  • Khadem, Hossein; Mohammad Mozaffari, Ahmad Yousefi & Bahram Ali Ghanbari Hashemabad (2015). “The relationship between spiritual wellbeing and mental health of students of Ferdowsi University of Mashhad”. Quarterly Journal of Medical History, Year 7, No. 25: 33-50.
  • Khalifi, Talieh; Naimeh Seyed Fatemi, Marjan Mardani Hamouleh & Hamid Haghani (2018). “The effect of spirituality education on the spiritual wellbeing of nursing students, a quasi-experimental study”. Quarterly Journal of Medical Ethics and History. Eleventh Vol. 11, No. 1: 152-164.
  • Khiyali, Zahra; Saeedeh Jafarzadeh & Mehrnoosh Al Asfour (2016). “Assessment of spiritual wellbeing in paramedical students of Fasa University of Medical Sciences”. Quarterly Journal of Medical History, Eighth year, 29: 119-137.
  • Maaref, Majid (2017). “Factors of achieving spiritual wellbeing from the perspective of Quran and Hadith”. Journal of Islamic Insight and Education, Fourteenth year, 41: 10-12.
  • Mesbah, Mojtaba; Javad Moslehi, Reza Mahkam & Mohammad Reza Jahangirzadeh (2013). Spiritual wellbeing from the perspective of Islam. Tehran: Hoghoughi Publications.
  • Moslehi, Javad (2019). “Spiritual wellbeing; an approach based on Islamic teachings”. Quarterly Journal of Basic Humanities Research, Vol. 5. No. 4(17): 65-91.
  • Rahimi, Hamid (2014). “The relationship between religious attitude, spiritual wellbeing and life satisfaction of nursing students in Kashan University of Medical Sciences”. Quarterly Journal of Ethics and Culture in Nursing & Midwifery, Vol. 1. No. 2: 9-18.
  • Safari Jafarloo, Hamidreza; Mehdi Bashiri & Mohammad Ali Rahmanian Koushki (2020). “The effect of spiritual wellbeing on sportsmanship of athletic students with emphasis on the mediating role of aggression”. Journal of Sports Psychology Studies, Vol. 9, No. 33: 65-88.
  • Shahbazi Rad, Afsaneh; Khodamrad Momeni & Fazlollah Mir Darikvand (2015). “The role of spiritual wellbeing in explaining the quality of life of students at Razi University of Kermanshah in the academic year 2014-2015”. Journal of Islam and Health, Second Vol. 2, No.1: 45-50.
  • Sotoudeh, Majid & Hamidreza Moniri (2010). “Islamic Revolution and Revival of the Functions of Religion in the World”. Hozour Quarterly Journal, No. 74: 102-133.
  • Vahhabi, Bashari; Ahmad Vahhabi. Fayeq Yousefi. Mahnaz Sayadi and Daem Roshani (2018). “Study of the relationship between spiritual wellbeing and happiness in students of Kurdistan University of Medical Sciences and its related factors”. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, Fifth Year. No. 2: 93-103.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار