تأثیر مؤلفه‌های انگیزه‌بخش دعای افتتاح بر انس دانشجویان با خدا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم قرآن و حدیث، استادیار گروه الهیات و معارف اسلامی پردیس شهید مفتح دانشگاه فرهنگیان. تهران، ایران

2 استادیار مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد لامرد.

3 دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه فرهنگیان. تهران، ایران.

چکیده

هدف: هدف از این مطالعه، شناسایی مؤلفه‌های انگیزه‌بخش دعای افتتاح بر انس دانشجویان با خدا بود. روش: در این پژوهش روش نمونه‌گیری تصادفی و جامعۀ آماری شامل دانشجویان دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه فرهنگیان شهر تهران به تعداد 1925 نفر بود که بر اساس فرمول کوکران، 320 دانشجو به عنوان نمونه انتخاب شدند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر اجرا، آمیخته(کیفی و کمّی) بود. به منظور گردآوری داده‌ها در بخش کیفی، متن دعای افتتاح، مطالعه و سپس از طریق کدگذاری باز و محوری، مؤلفه‌های مؤثر بر انس با خدا شناسایی شد. بر اساس مؤلفه‌های استخراج‌شده، پرسشنامۀ محقق‌‌ساختۀ 13 گویه‌ای با طیف پنج ارزشی لیکرت تدوین شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه توسط اساتید صاحب‌نظر تأیید شد. پایایی پرسشنامه، 90/0 آلفای کرونباخ محاسبه شد. در بخش کمّی، برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها نیز از مجموعه آمار توصیفی و استنباطی از طریق نرم‌افزار اس.پی.اس.اس و آر-26 استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که مؤلفه‌های مستخرج از دعای افتتاح(عناصر معرفتی، معنوی و اخلاقی) تأثیر بسزایی بر انس دانشجویان با خدا دارد. نتیجه‌گیری: به دست‌اندرکاران تعلیم‌وتربیت توصیه می‌شود که توجه دانشجویان را به مضامین اصلی دعاها از جمله دعای افتتاح که مملو از مؤلفه‌های مؤثر بر انس با خداست، جلب کنند و از قرائت صِرف آن بپرهیزند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • اسماعیلی ایولی، علی(1388). «روشهای تربیتی در سیرۀ امام سجاد علیه‌السلام». معرفت، ش 141: 46-37.
  • پورنقی، ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﺎﺩﺍﺕ؛ ﻭﺣﯿﺪ ﻗﺎﺳﻤﯽ و ﺣﺒﯿﺐ‌ﺭﺿﺎ ﺍﺭﺯﺍﻧﯽ(1395). «دکترین آیندۀ جهان در پرتو دعای ندبه، افتتاح و عهد». مشرق موعود، ش40: 174-149.
  • حسینی تهرانی، محمدحسین(۱۴۲۲ ق). امام‌شناسی. مشهد: مؤسسه ترجمه و نشر دورۀ علوم و معارف اسلام.
  • دیلمی، حسن‌بن‌محمد(1412 ق). ارشاد القلوب الی الصواب. قم: الشریف الرضی.
  • زیدانیان، زهرا(1397). بررسی مباحث بلاغی دعای ابوحمزۀ ثمالی و دعای افتتاح. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اهواز: دانشگاه شهید چمران.
  • علی‌پور، محمد(1395). معارف قرآنی دعای افتتاح. تهران: دانشگاه قرآن و حدیث.
  • فتحعلی‌خانی، محمد(1389). آموزه‌های بنیادین علم اخلاق. تهران: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
  • فهیمی، شریفه(1397). «نقش دعا در تکامل معنوی انسان». کلام حکمت، دورۀ اول، ش 2: 63-53.
  • فیومی، احمدبن‌محمد(1383). ال‍م‍ص‍ب‍اح‌ ال‍م‍ن‍ی‍ر ف‍ی‌ غ‍ری‍ب‌ ال‍ش‍رح‌ ال‍ک‍ب‍ی‍ر ل‍ل‍راف‍ع‍ی. قم: دارالهجره، چ سوم.
  • مبشری، محمدتقی؛ محمود صفری و مریم ملکی فارمد(1399). «شناسایی مؤلفه‌های انگیزه‌بخش مناجات خمسه عشر بر انس دانش‌آموزان با خدا». مسائل کاربردی تعلیم‌وتربیت اسلامی، دورۀ پنجم، ش 4: 126-109.
  • مشکینی، علی(1370). المصباح المنیر: زیباترین سخن و عارفانه‌ترین دستور برای توبه و مناجات و تقریب. قم: الهادی، چ دوم.
  • مصباح یزدی، محمدتقی(1392). آیین پرواز. قم: مؤسسه پژوهشی امام خمینی.
  • مصباح یزدی، محمدتقی(1398). «انس با خدا و پرهیز از غفلت». معرفت، ویژه اخلاق، دورۀ بیست و هشتم، ش 256.
  • ملکی فارمد، مریم؛ محمدتقی مبشری و محمود صفری(1400). انگیزه‌بخشی مناجات خمسه‌عشر در انس انسان با خدا. تهران: سراچه دل.
  • مهدوی کنی، محمدرضا(1383). ترجمه و شرح دعای افتتاح. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چ سوم.
  • Alipour, Mohammad (2016). Quranic teachings of the Efteteh prayer. Tehran: University of Quran and Hadith.
  • Deylami, Hassan Ibn Muhammad (1412 AH). Guidance of hearts to the right. Qom: Al-Sharifa Al-Radi Publications.
  • Fahimi, Sharifa (2018). “The Role of Prayer in the Spiritual Development of Man”. Journal of the Word of Wisdom, Vol. 1, 2: 53-63.
  • Fathalikhani, Mohammad (2010). Fundamental Teachings of Ethics. Tehran: International Center for Translation and Publication of Mustafa (PBUH).
  • Fayumi, Ahmad Ibn Muhammad (2004). Al-Mesabah Al-Munir fi Gharib Al-sharh Al-Kabir le-Al-rafe’ie. Third edition. Qom: Dar Al-Hojra Publications.
  • Hosseini Tehrani, Mohammad Hossein (1422 AH). Imamology. Mashhad: Institute of Translation and Publication of Islamic Sciences and Education.
  • Ismaili Ayouli, Ali (2009). “Educational methods in the life of Imam Sajjad (Peace be upon him)”. Journal of Knowledge, 141: 37-46.
  • Mahdavikani, Mohammad Reza (2004). Translation and explanation of the Eftetah prayer. Third edition. Tehran: Islamic Culture Publishing Office.
  • Maleki Farmad, Maryam; Mohammad Taqi Mobasheri & Mahmoud Safari (2021). Motivation of the Khamsa Ashar prayer in the relationship between man and God. Tehran: Saracheh Del Publications.
  • Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2013). Flight Discipline. Qom: Imam Khomeini Research Institute Publications.
  • Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2019). “Friendship with God and Avoidance of Neglect”. Special Ethics, Journal of Knowledge, Vol. 28, No. 256.
  • Meshkini, Ali (1991). Al-Misbah Al-Munir: The most beautiful speech and the most mystical order for repentance, prayers and rapprochement. Second edition. Qom: Al-Hadi Publishing.
  • Mobasheri, Mohammad Taqi; Mahmoud Safari & Maryam Maleki Farmad (2020). “Identifying the Motivational Components of the Khamsa Ashar Prayer on Students' cordiality with God”. Quarterly Journal of Applied Issues of Islamic Education, Vol. 5, No. 4: 109-126.
  • Pornaghi, Fatemeh Sadat; Vahid Ghasemi & Habibreza Arzani (2016). “The Doctrs of the Future of the World in the Light of Nodbe, Efteteh and A’hd Prayers”. The Promised East, 40: 149-174.
  • Zidanian, Zahra (2018). Study of rhetorical issues of Abu Hamza Thamali and Efteteh prayers. Master's thesis. Shahid Chamran University of Ahvaz.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار