هدف: هدف از نگارش این نوشتار، نقد مدّعای غزالی در مسئلۀ قدرت تعقّل زن بود. از نگاه او، زنان در بُعد معرفت عقلی گرفتار نقص ذاتی‌اند؛ که این مدّعا زمینه‌ساز شبهاتی نسبت به آموزه‌های دینی است. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و انتقادی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. یافته‌ها: مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش عبارتند از: عدم نگاه جامع غزالی به آموزه‌های دینی، فقدان پشتوانۀ عقلی و مؤیدات نقلی و تجربی، ناسازگاری با روح آموزه‌های دینی و اندیشه‌های فلسفی و یافته‌های روان‌شناسی و علوم تربیتی. نتیجه گیری: غزالی گرچه به انسانیت زن اذعان دارد، ولی او را ذاتاً نسبت به مرد کم بهره‌تر از قوّۀ تعقّل می‌داند. این نگاه، پیامدهایی مانند ذاتی بودن رذایل اخلاقی و ناتوانی زن درکسب کمال و معرفت را در پی دارد.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین(1370). منطق و معرفت در نظر غزالی. تهران: امیرکبیر.
ابن سینا، حسین بن عبدالله(1428 ق). الشفاء. قم: ذوی القربی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله(1347 ق). تدابیرالمنازل او السیاسات الاهلیه. بغداد: مطبعه الفلاح.
ابن شعبه حرانی، ابومحمد حسن بن علی(2002 م). تحف‌العقول عن آل رسول. بیروت: اعلمی.
ابن عربی، محمد بن علی(1392 ق). فتوحات مکیه. قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
اسفراینی نیشابوری، محمد بن علی(بی‌تا). شرح کتاب النجاه لابن سینا(قسم الالهیات). حامد ناجی اصفهانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
امینی، ابراهیم(1384). آشنایی با وظایف و حقوق زن. قم: بوستان کتاب.
ایروانی، محمود و سعید نجات‌پور استادی(1388). «رابطۀ تیپهای شخصیتی(درون‌گرا و برون‌گرا). هوش و جنسیت با شرطی‌سازی معنایی». دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی(دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان)، ش 41: 63-41.
بی‌ریا، ناصر و همکاران(1385). روان‌شناسی رشد با نگرشی به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت.
پورسینا، زهرا(1388). «کاربردهای سه‌گانۀ عقل در نظر غزالی». جاویدان خرد(دانشگاه شهید بهشتی)، ش 3: 86-67.
پیره، روژه(1370). روان‌شناسی اختلافی زن و مرد. ترجمۀ حسین سروی. تهران: جانزاده.
جوادی آملی، عبدالله(1382). حیات حقیقی انسان در قرآن(تفسیر موضوعی قرآن کریم). غلامعلی امین دین. قم: اسراء.
جوادی آملی، عبدالله(1381). زن در آینه جلال و جمال. محمود لطفی. قم: اسراء، چ ششم.
جوادی آملی، عبدالله(1394). نرم‌افزار حکیم؛ مجموعه آثار آیت‌الله جوادی آملی.
حجازی، الهه و نرجس‌خاتون ذبیحی حصاری(1386). «نظریه‌های ضمنی هوش و باورهای خودکارامدی: مقایسۀ تطبیقی بر اساس جنسیت و رشته». روان‌شناسی و علوم تربیتی(دانشگاه تهران)، سال سی و هفتم، ش 4ف: 81-61.
حسینی‌نسب، سید داود، رعنا ساکن آذری، و پرویز تاج‌الدینی(1382). «بررسی شیوه‌های اسناد علّی و راهبردهای یادگیری در دانشجویان و رابطه آن با هوش، خلاقیت، جنسیت و رشته تحصیلی». پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی(مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی): 72-43.
رحمتی، محمدصادق(1371). روان‌شناسی اجتماعی معاصر. تهران: سینا.
زیبایی‌نژاد، محمدرضا(1388). هویت و نقشهای جنسیتی. تهران: مرکز امور زنان و خانواده ریاست جمهوری.
سبزواری، هادی(1361). اسرارالحکم. تهران: مولی.
سید قطب(1988). فی ظلال القرآن. بیروت: دارالشروق.
صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم شیرازی(1383). شرح اصول کافی. محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
طباطبایی، محمدحسین(1374). ترجمه تفسیر المیزان. محمدباقر موسوی همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه، چ پنجم.
عسگری، پرویز و خدیجه روشنی(1391). «مقایسۀ هوش فرهنگی، هوش هیجانی، سازگاری فردی-اجتماعی دانشجویان زن و مرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز». زن و فرهنگ، ش 12: 63-49.
کارلسون، کان جی و همکاران(1379). بهداشت روانی زنان. ترجمه خدیجه ابوالمعالی و همکاران. تهران: ساوالان.
کلینی، محمدبن یعقوب(1375). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه، چ چهارم.
مان، نرمان(1375). اصول روان‌شناسی. ترجمۀ محمود صناعی. تهران: امیرکبیر.
مجلسی، محمدباقر(1403 ق). بحارالانوار. بیروت: داراحیاء التراث العربی، چ دوم.
مصباح یزدی، محمدتقی(1382). پرسشها و پاسخها؛ ج 5: حقوق زن در قرآن. گردآورنده حمید کریمی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مصباح یزدی، محمدتقی(1391). جنسیت و نفس. هادی صادقی. قم: هاجر.
مطهری، مرتضی(1382). نظام حقوقی زن در اسلام. قم: صدرا، چ سی و چهارم.
همایی، جلال‌الدین(1397). غزالی‌نامه(شرح حال و آثار و عقاید و افکار ادبی و مذهبی و فلسفی و عرفانی غزالی). تهران: زوار.
The Holy Quran.
Alasvand, Fariba (2016). Woman in Islam. Qom: Hajar Publishing Center.
Amini, Ibrahim (2005). Familiarity with the duties and rights of women. Qom: Boostan-e- Kitab press.
Asgari, Parviz & Khadijeh Roshani (2012). “Comparison of cultural intelligence, intelligence, individual-social adjustment of male and female students of Islamic Azad University, Ahvaz Branch”. Journal of Women and Culture, No. 12: 49-63.
Biria, Nasser & others (2008). Developmental psychology with a view to Islamic sources. Qom: Seminary and University Research Institute, Samt Press.
Carlson, Kan Ji & others (2000). Women's mental health. Translated by Khadijeh Abolmaali and others. Tehran: Savalan press
Ebrahimi Dinani, Gholam Hossein (1991). Logic and knowledge in Ghazali's view. Tehran: Amir Kabir Press.
Esfarayeni Neyshabouri, Mohammad Ibn Ali (unpublished). Description of the book of Al- Nijat of Ibn-e- Sina (part of theology). Hamed Naji Esfahani. Tehran: Association of Cultural Works and Honors.
Fakhouri, Hana & Khalil Jar (2007). History of Philosophy in the Islamic World. Translated by Abdul Mohammad Ayati. Tehran: Scientific and cultural publications.
Farabi, Abu Nasr (1947). Civil politics. Tehran: Al-Zahra.
Farabi, Abu Nasr (1984). Fossol Al- Montaz’e (Abstract seasons). Tehran: Al-Zahra
Ghazali, Mohammad (1994). Collection of Letters of Imam Al-Ghazali. Beirut: Dar Al-Kitab Al-Almiyeh.
Ghazali, Mohammad (2008). Ehya Al- Uloom Al- Din (Revival of the Sciences of Religion). Moayed al-Din Kharazmi & Hussein Khadiv Jam. Qom: Tebyan Cultural and Information Institute.
Ghazali, Mohammad (unpublished). Ehya Al- Uloom Al- Din (Revival of the Sciences of Religion). with Introduction from Dr. Badawi Tabaneh. Indonesia: Kariata Futra-Samaragh.
Ghazali, Mohammad (1982). Kimiaye Saadat (Alchemy of Happiness). Mohammad Abbasi. placeless: Tolo & Zarrin Press.
Ghazali, Mohammad (1988). Ma'arij al-Quds in the degrees of self-knowledge. Beirut: Dar al-Kitab al-Almiya.
Ghazali, Mohammad (1998). Ma'arij al-Quds in the degrees of self-knowledge. Beirut: Dar al-Kitab al-Almiya.
Ghazali, Mohammad (timeless). Mizan Al- Amal (Rate of action). Suleiman Dina. Cairo: Dar Al-Maaref, second edition.
Ghazali, Mohammad (1995). Al- Monghaz Min Al- Zilal. Collection of the treatises of Imam Al-Ghazali. Beirut: Dar al-Fikr.
Ghazali, Mohammad (1982). Nasiha al-Muluk. Jalaluddin Homayi. Tehran: Babak.
Elahe & Narjes Khatoon Zabihi Hesari (2007). “Implicit theories of intelligence and self-efficacy beliefs: A comparative study based on gender and discipline”. Journal of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Vol. 37, 4: 61-81.
Homayi, Jalaluddin (2018). Ghazali Nameh (biography, works, ideas, literary, religious, philosophical and mystical thoughts of Ghazali). Tehran: Zavar Press.
Hosseini Nasab. Seyed Davood; R’ana Azeri Saken & Parviz Taj al-Dini (2003). “A study of causal methods and learning strategies of students and its relationship to intelligence, creativity, gender and field of study”. Journal of Research and Planning in Higher Education, Institute of Higher Education Research and Planning, P. 43-72.
Ibn Arabi, Muhammad ibn Ali (1972). Al-Fotuhat Al- Makie. Cairo: The Egyptian Public Library.
Ibn Shuba Harani, Abu Muhammad Hassan ibn Ali (2002). Masterpieces of minds about the Messenger. Beirut: Scientific Publications.
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah (2007). Al- Shifa. Qom: Dhavel al-Qurba.
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah (1928). Family management and policy. Baghdad: Al-Falah Press.
Iravani, Mahmoud & Saeed Nejatpour Ostadi (2009). “Relationship between personality types (introverted and extroverted). Intelligence and Gender with Semantic Conditioning”. Scientific and Research Journal in Applied Psychology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, No. 41: 41-63.
Javadi Amoli, Abdullah (2015). Hakim Software.
Javadi Amoli, Abdullah (2003). The real life of man in the Qur'an (thematic interpretation of the Holy Qur'an). Gholam Ali Amin Din. Qom: Esra Publishing Center
Javadi Amoli, Abdullah (2002). Woman in the mirror of glory and beauty. Mahmoud Lotfi. Qom: Esra Publishing Center, sixth edition.
Kolini, Mohammad Ibn Yaqub (1996). Al- Kafi. Forth Printing. Tehran: Islamic Library.
Majlesi, Mohammad Baqir (1983). Bahar Al- Anvar. Beirut: Dar Al-Ahiyah Al-Tarath Al-Arabi, Second Edition.
Man, Norman (1996). Principles of Psychology. Translated by Mahmoud Sanaei. Tehran: Amirkabir Press.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2012). Gender and breath. Hadi Sadeghi. Qom: Hajar Publishing.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (2003). Questions and Answers; Fifth Vol: Women's rights in the Quran. Compiled by Hamid Karimi. Qom: Imam Khomeini Educational and Research Institute
Motahhari, Morteza (2003). Women's Legal System in Islam. 34th Edition. Qom: Sadra Press.
Pira, Rojeh (1991). Contradictory psychology of men and women. Translated by Hossein Sarvi. Tehran: Janzadeh Press.
Poursina, Zahra (2009). “The three applications of reason in Ghazali's view”. Javidan-e- Kherad Journal (Shahid Beheshti University), No. 3: 67-86.
Rahmati, Mohammad Sadegh (1992). Contemporary Social Psychology. Tehran: Sina Press.
Sabzevari, Hadi (1982). Asrar-Al-Hikam. Tehran: Mula Press.
Sadr al-Mutallahin, Mohammad Ibn Ibrahim Shirazi (2004). Description of Osol AL- Kafi. Mohammad Khajavi. Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
Sayed Qutb (1988). Fi Zelal Al-Quran. Beirut: Dar Al-Shorouk.
Tabatabai, Mohammad Hossein (1983). Al- Mizan fi Tafsir Al- Kora’n. Beirut: Scientific Institute.
Tabatabai, Mohammad Hossein (2005). Translation of Tafsir Al-Mizan. Mohammad Baqer Mousavi Hamedani. Qom: Islamic Publication Office of the Seminary Teachers Association, fifth edition.
Zibai Nejad, Mohammad Reza (2009). Identity and Gender Roles. Tehran: presidential Center for Women and Family Affairs.
)